روانکاری : یعنی تشکیل لایه روغن با ضخامت مناسب بین قطعات متحرک به منظور به حداقل رساندن اصطکاک و سائیدگی قطعات در حین کار.

انتقال حرارت : انتقال حرارت ایجاد شده از سطوح مورد نظر و خنک کردن قطعات متحرک.

ضربه گیری : یعنی قابلیت کاهش تاثیر ضربه ها بر روی قطعات دستگاه در حین انجام حرکات مکانیکی.

حفاظت از سطوح : روغنهای روانساز باید بتوانند سطوح قطعات فلزی را در مقابل زنگ زدگی و خوردگی شیمیایی محافظت نماید..

آب بندی (Sealing): یعنی قابلیت تشکیل لایه ای از روغن بین پیستون و سیلندر که در موتورهای احتراق داخلی از فرار گازهای متراکم شده جلوگیری مینماید.

انتقال مواد (حمل ذرات) : روغنهای روانساز باید بتوانند ذرات ناشی از ساییدگی قطعات و مواد ناشی از تجزیه روغن و سوخت را به صورت معلق نگه دارند و با خود حمل کنند.

انتقال نیرو : در بعضی موارد روغن نقش انتقال نیرو را بر عهده دارد (روغنهای هیدرولیک).

ویژگی های مورد انتظار از روغنهای مناسب برای روانکاری به شرح ذیل میباشد:

دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار کم باشند.

در مقابل حرارت مقاوم باشند و اکسیده نشوند.

خاصیت پاک کنندگی مناسب داشته باشند و پس از کار مداوم تحت تاثیر حرارت زیاد ، تشکیل مواد لجنی و رسوبات در لا به لای قطعات ندهند.

دارای شاخص گرانروی بالا باشند.

با ایجاد لایه نازکی از روغن بر سطوح متحرکی که با یکدیگر در تماس هستند از ساییدگی و فرسودگی آنها جلوگیری نماید.

در حین عملیات ایجاد کف نکنند.

زنگ زدگی و خوردگی بر روی قطعات فلزی ایجاد نکنند.

با قطعات لاستیکی و پلاستیکی سازگاری داشته باشند.

روغنهای روانساز به طور عمده دارای منشاء معدنی هستند و اساس آنها برش روغنی است که از نفت خام تهیه میشود . برش روغن (Lub Cut) به عنوان ماده اولیه واحد روغن سازی وارد پالایشگاه میشود و تحت یک رشته عملیات پالایش به "روغن پایه" تبدیل میگردد. روغن پایه تهیه شده به تنهایی ویژگی های لازم برای روانسازی مناسب را ندارد و بسته به نوع وظیفه ای که از آن انتظار میرود باید مواد افزودنی مناسب به آن افزوده شود.